ego twórczość zapisała się na kartach historii muzyki polskiej jako pokrzepiająca serca i budująca świadomość narodową Polaków. Moniuszko tworzył wbrew trudnym warunkom społecznym i politycznym – zwracając tym samym uwagę na potrzebę zatrzymania polskich akcentów w literaturze muzycznej. Inspirowała go ludowość i góralszczyzna. Urodził się 5 maja 1819 w Ubielu, zmarł 4 czerwca 1872 w Warszawie. Część swojego życia spędził w Wilnie, gdzie pracował jako organista, pedagog i organizator życia artystycznego.

Twórca polskiej opery narodowej
Nie bez powodu Stanisław Moniuszko okrzyknięty został ojcem polskiej opery narodowej. Gdy w wieku 28 lat kończył pracę nad partyturą „Halki”, nie przypuszczał, że oto rodzi się dzieło, które odbije się tak mocnym echem. Jego poprzednicy również komponowali opery w języku polskim, więc dlaczego akurat Moniuszko stał się tak ważną postacią w tej dziedzinie sztuki? Powód jest prosty: owszem, słowa oper bywały polskie, jednak muzyka wzorowała się na rozkwitających stylach: włoskim i francuskim. Dopiero Moniuszko w pełni skorzystał z naszych narodowych tańców, motywów i dźwiękami oddał odpowiedni charakter polskiej natury. Uczynił ze zwykłej, góralskiej dziewczyny, tytułową postać opery. Wyśpiewanie jej roli było – i pozostaje po dziś dzień – marzeniem wielu sopranistek. Łącząca w sobie tkliwy liryzm i głęboki dramatyzm partia Halki stawia przed śpiewaczkami najwyższe wymagania wokalne i aktorskie. Inne tytuły oper, które nazwisko Moniuszki powinno przywodzić na myśl, to również: „Straszny dwór”, „Hrabina” czy „Verbum nobile”. Obok dzieł poważnych w swojej treści i wydźwięku, kompozytor ten dobrze odnajdywał się w lżejszych formach, takich jak operetka czy wodewil (np.: „Nocleg w Apeninach”, „Ideał”, „Żółta szlafmyca”).

Pieśni dla wszystkich
„Śpiewnik mój zawierać będzie zbiór śpiewów na jeden głos z towarzyszeniem fortepianu. Wiersze starałem się wybierać z najlepszych naszych poetów” – tak zapowiadał Moniuszko wydanie swoich „Śpiewników domowych”. Dwunastoczęściowy cykl 268 pieśni do słów m.in. Adama Mickiewicza, Jana Kochanowskiego czy Kornela Ujejskiego, do dzisiaj pozostaje źródłem repertuaru wielu artystów, ale z założenia pieśni te miały służyć umuzykalnieniu polskich rodzin w ich domowym zaciszu.

Obchody roku moniuszkowskiego
Od 5 stycznia 2019 Dworzec Warszawa Centralna nosi imię Stanisława Moniuszki, stając się tym samym pierwszym polskim dworcem mającym swojego patrona. Na ten rok zaplanowano również wiele koncertów i imprez artystycznych, przybliżających bogatą twórczość tego wielkiego kompozytora.

Małgorzata Wojciechowska